About | O projekcie
TŁO HISTORYCZNE
Wrzesień 1939 roku stanowił dla setek tysięcy Polaków koniec dobrze znanego im świata. Inwazja niemiecka w dniu 1 IX 1939 r. na tereny Polski, a następnie podstępne wkroczenie Sowietów niecałe trzy tygodnie później (17 IX 1939 r.) od wschodu stanowiły zaledwie preludium do największej w historii peregrynacji obywateli polskich po wszystkich bez mała zakątkach globu. W przeciągu niespełna dwóch miesięcy państwo polskie praktycznie przestało istnieć, podzielone pomiędzy dwóch najeźdźców – Rzeszę Niemiecką oraz ZSRR.
Zimą 1940 roku Sowieci rozpoczęli masowe deportacje całych rodzin polskich na odległe tereny ZSRR. Wysyłani w nieogrzewanych, towarowych wagonach w najodleglejsze zakątki ZSRR m.in.: do Archangielska, Kazachstanu, w bezkresy Syberii, tysiącami odchodzili z tego świata podczas podróży czy już na zesłaniu. Tych, którzy przeżyli, czekała nędzna wegetacja, codzienny głód, katorżnicza praca i choroby – w ten sposób przeżyli ponad półtora roku.
Dopiero inwazja Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 r. przyniosła nadzieję tułaczom. Na mocy paktu Sikorski – Majski, a więc umowy Polski z ZSRR, z lipca 1941 r. Stalin zgodził się na tworzenie w Związku Radzieckim Armii Polskiej, a co za tym idzie – „amnestii” dla deportowanych. Do ośrodków zbornych położonych na Powołżu, a następnie w Azji Środkowej ruszyły tysiące Polaków, rozsianych po całym, ogromnym obszarze ZSRR.
THE HISTORY
The world of hundreds of thousands of Poles came to an end in September 1939. The German invasion of Poland on 1st of September 1939, followed by the Russian invasion less than three weeks later (17 September 1939), were just a prelude to the largest ever contingent of Polish citizens ending up in almost every corner of the globe after World War II. Within less than two months, the Polish State practically ceased to exist and the country was divided between the two invaders – the German Third Reich and the USSR.
In the winter of 1940, the Soviets initiated the mass deportation of Polish families to remote areas of the USSR. Loaded into unheated freight cars, they were sent to the remotest regions of the USSR, including Archangel, Kazakhstan, and the vast expanses of Siberia. Thousands died in transit as well as in the camps. Those who survived spent the next 18 months in inhuman living conditions, suffering daily hunger, backbreaking work and disease. The German invasion of the USSR finally brought them some hope. Under the Sikorski-Maisky pact of the Polish agreement with the USSR in July 1941, Stalin agreed to the creation of a Polish Army in the Soviet Union, and thus granted ‘amnesty’ for the deportees. Thousands of Poles who were scattered over a huge area of the USSR descended on the rallying centers in the Volga region and later in the Central Asia.
POLACY W INDIACH
Gdy sprawa polskich uchodźców była dyskutowana w brytyjskim War Cabinet w Londynie, pierwszym który zaproponował pomoc i przyjęcie 500-1000 polskich sierot na terenie swojego księstwa, wówczas pod rządami Brytyjczyków, był indyjski Maharadża Jam Saheb Digvijaysinhji z Jamnagaru (wówczas Nawanagaru) w stanie Gudżarat w Indiach. Idąc za jego przykładem zrozumienia i otwartości serca na trudną sytuację uchodźców, kolejne kolonie brytyjskie we wschodniej Afryce, Kolhapur w stanie Maharashtra w Indiach, Nowa Zelandia, Liban i Meksyk zaoferowały następnie swą pomoc i przyjęcie polskich uchodźców.
POLES IN INDIA
When the problem of the Polish refugees was discussed in British War Cabinet in London, an Indian Maharaja Jam Saheb Digvijaysinhji, of Jamnagar (then Nawanagar), within the state of Gujarat, in India) was the first to propose to accept about 500 to 1000 Polish orphans within his estate, which was yet under British rule. Setting an example of compassion and large hearted-ness British colonies in East Africa, Kolhapur in Maharashtra state in India, New Zealand, Lebanon, as well as Mexico later offered to take care and host Polish refugees.
OPOWIEŚĆ O KOLHAPUR – VALIVADE
Polacy przybywali do Indii drogą lądową lub morską. Część polskich sierot zostało przetransportowanych ciężarówkami z Aszchabadu w ZSRR przez Afganistan do Indii, podczas gdy inne drogą morską przez Morze Kaspijskie w dwóch dużych turach ewakuacji Armii Polskiej z ZSRR do Iranu w marcu i sierpniu 1942 r.
W Indiach uchodźcy polscy, ewakuowani z ZSRR, rozlokowywani byli w osiedlach lub ośrodkach, położonych w różnych lokalizacjach. Pierwszym było osiedle dla polskich sierot w Balachadi, założone przez Jam Saheba Digvijaysinhji, na około 1000 dzieci. Następnie największym polskim osiedlem było Valivade (położone koło Kolhapur w stanie Maharashtra w Indiach), zbudowane dla 5000 uchodźców – kobiet, dzieci i osób starszych. W Indiach były także dwa przejściowe obozy tranzytowe w bezpośredniej bliskości Karaczi – Country Club i Malir (obecnie w Pakistanie); ośrodek kuracyjny w Panchgani oraz przeznaczone dla młodzieży konwenty – w Karaczi, Mount Abu, Panchgani i Bombaju. Obozy uchodźców polskich w Indiach organizowała polska Delegatura Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej polskiego Rządu na Uchodźstwie w Londynie pod kierownictwem Wiktora Styburskiego oraz Kira Banasińska, delegat Polskiego Czerwonego Krzyża na Indie.
Droga do Indii stanęła otworem. Była początkiem nowego życia dla tysięcy polskich uchodźców, a w szczególności sierot i półsierot.
THE KOLHAPUR – VALIVADE STORY
Poles came to India either by land or by sea,- some Polish orphans went by trucks from Ashkhabad in USSR via Afghanistan to India, while others by sea, together with two big evacuations of Polish Army from USSR to Iran through Caspian Sea in March and August of 1942.
In India, Polish refugees evacuated from the Soviet Union were deployed to settlements in various locations. First, there was the settlement for Polish orphans in Balachadi for around 1000 children by Jam Saheb Digvijaysinhji. Later, the only permanent and the largest Polish settlement, was in Valivade (next to the city of Kolhapur, within the State of Maharastra, in India) built for 5000 people that included women, children and the elderly. There were also two temporary transit camps in the immediate vicinity of Karachi-Country Club and Malir (now in Pakistan); the therapeutic center in Panchgani; as well as convents that were made available to the Polish youth in Karachi, Mount Abu, Panchgani and Mumbai in India. The Polish delegation of the Ministry of Labour and Social Welfare of the Polish Government in Exile in London organized the Polish settlements in India, under the direction of Victor Styburski and Kira Banasińska, a delegate of the Polish Red Cross in India.
The road to India became the start of a new life for thousands of Polish refugees, especially orphans and half-orphans.
OSIEDLE W VALIVADE
Osiedle w Valivade, zlokalizowane na wyżynie Dekan, stanowiło namiastkę małego, polskiego miasteczka. Posiadało własną, niezależną administrację ze starostą na czele. W miasteczku był kościół, świetlice, pięć szkół powszechnych, gimnazjum ogólnokształcące i kupieckie, liceum humanistyczne i pedagogiczne, poczta, teatr, kino, warsztaty rzemieślnicze, spółdzielnia Zgoda. Centrum „miasta” stanowił rynek, gdzie mieszkańcy mogli zaopatrywać się w niezbędne im produkty, których ceny ustalone były odgórnie, aby zapobiec spekulacji. Na peryferiach obozu rozłożyły się sklepiki i stragany hinduskie. Są one często ciepło wspominane zarówno przez Polaków – dawnych mieszkańców osiedla, jak i Indusów.
THE VALIVADE SETTLEMENT
The settlement in Valivade, located on the Deccan plateau, was an example of a typical Polish town. It had its own independent administration, with an administrator at the helm. The town included a church, a community center, five elementary schools, a general high school and a commercial high school, a humanities college and a teaching college, a post office, a theater, a cinema, craft workshops, and a cooperative called Zgoda (Accord). The market was in the center of the town. Residents could purchase the necessities there, and prices were fixed so as to prevent overcharging. There were also shops of local Indians that were located on the outskirts of the settlement, a memory very fondly shared by the survivors – both Polish and Indians.
WSPOMNIENIA
O obecności Polaków w tym miejscu przypomina dzisiaj cmentarz w Kolhapur z 78 polskimi grobami, który w 2014 r. na zlecenie władz polskich został pięknie odrestaurowany. Niewielkie, kamienne płyty z nazwiskami pochowanych przypominają, że spoczywają w Kolhapur ci, którzy uciekli ze Związku Radzieckiego, jednak nie dane im było dotrzeć do Ojczyzny – pozostali na zawsze w Indiach, w Kolhapur. O uchodźcach i ich podziękowaniu za przyjazne przyjęcie na ziemi indyjskiej przypomina również obelisk, usytuowany w parku Mahavir Garden w Kolhapur. Pomnik z orłem na szczycie został ufundowany przez stowarzyszenie dawnych Polaków przebywających jako uchodźcy w czasie II wojny światowej w Indiach – „Koło Polaków z Indii 1942-1948” w pięćdziesiątą rocznicę opuszczenia Valivade w 1948 roku przez ostatnią grupę polskich uchodźców. Oba obiekty, cmentarz i obelisk, znajdują się obecnie pod opieką Państwa Polskiego.
Prezydent RP Bronisław Komorowski nadał pośmiertnie Maharadży Digvijaysinhji Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, a dzieci z osiedla w Balachadi stale go wspominają i w to miejsce powracają. Ufundowały one tablicę-pomnik na terenie dawnego osiedla w podziękowaniu za okazaną pomoc i gościnność.
Imieniem Dobrego Maharadży – Jam Saheba Digvijaysinhji nazwano piękny skwer na warszawskiej Ochocie z pomnikiem poświęconym Jego pamięci. Jego imieniem nazwano również jedną z warszawskich szkół średnich : tak, jak to wymawiały w Indiach polskie dzieci : szkoła imienia Jam Saheba.
Historia indyjskiego Maharadży Nawanagaru Jam Saheba Digvijaysinhji Ranjitsinhji Jadeja, który jako samotny krzyżowiec w latach 1942-1946 otoczył opieką osierocone polskie dzieci, została opowiedziana w pierwszym filmie dokumentalnym w koprodukcji polsko-indyjskiej „Mała Polska w Indiach”.
THE MEMOIRS
A Polish cemetery in Kolhapur , containing 78 Polish graves, reminds us of the presence of Poles in this place. It was beautifully restored in 2014, at the request of the Polish authorities. Small stone slabs with the names of the buried recall that those who fled the Soviet Union, but were not given access to their homeland, remained forever in India and are buried in Kolhapur. The obelisk in Mahavir Garden Park in Kolhapur recalls the gratitude of the refugees for the friendly welcome they received in India. The monument, topped by an eagle, was donated by the Association of Poles in India 1942-1948 who formerly lived as WW2 refugees in India - on the 50th anniversary of the departure of the last group of Polish refugees from Valivade. Both the cemetery and the obelisk are currently under the care of the Polish State.
The President of Poland Bronislaw Komorowski posthumously awarded the Maharaja Digvijaysinhji with the Commander's Cross of the Order of Merit of the Polish Republic. Children from the settlement in Balachadi constantly mention him and keep returning to visit the settlement. They funded a memorial plaque at the former settlement, in gratitude for the assistance and hospitality that they had received.
A beautiful square in Warsaw's Ochota district named The Square of the Good Maharaja - Jam Saheb Digvijaysinhji, with a statue dedicated to his memory. One of Warsaw's schools is also named after him: the school’s name is Jam Saheb, as the Polish children in India called him.
The story of Jam Saheb (Maharaja) Digvijaysinhji Ranjitsinhji Jadeja of Nawanagar (India), who, as a lone crusader safeguarded these orphaned Polish children from 1942-1946 was told in the first Indo-Polish Co-Production Film "A Little Poland in India."
